PPS op Romebedevaart 2020
Het ondertussen al wijdverspreide coronavirus zorgde op diverse plekken in de wereld voor een ontregeling van de maatschappelijke activiteiten. Op onze tweejaarlijkse PPS Rome bedevaart was dit niet anders. Sommigen onder onze leden met een respectvolle ouderdom kozen het zekere voor het onzekere en gaven verstek Alsof deze gezondheidsbedreiging niet voldoende was, kwam ook de storm Clara gevolgd door Dennis onze reislust bedreigen. Bij aankomst in Rome werden we al direct geconfronteerd met wat normaliter doorgaat als het hoogtepunt van onze bedevaart met name de privé audiëntie bij paus Franciscus. Voor de rest verliep gelukkig alles vlekkeloos dank zij het organisatietalent van onze algemene aalmoezenier principaal Dirk Van Kerchove, waarvoor namens alle deelnemers via deze weg onze diepe waardering en dank.
Goed en slecht nieuws
Eenmaal geland op Rome Fiumicino zondagavond (23 februari 2020) werd bij het betreden van het grondgebied onze lichaamstemperatuur van op afstand genomen. Iedereen doorliep deze test zonder problemen. Het liep tegen middernacht wanneer wij onze vaste stek Hotel Conciliazione bereikten. Onze principaal — die een paar dagen eerder met de trein was toegekomen — verwelkomde ons met goed en slecht nieuws. Na een korte nachtrust werden wij van PPS maandagochtend om 9 uur in het Vaticaan verwacht voor de pauselijke privé audiëntie. Dat was het goede nieuws. Door het zich verder in Italië verspreide coronavirus werden alle pauselijke audiënties afgelast. Dat was het slechte nieuws.
In teken van pauselijke audiëntie
Zoals gezegd, dag één (maandag 24 februari 2020) stond in het teken van de pauselijke audiëntie. Steeds een imposante onderneming. De pauselijke gebouwen stralen een geschiedkundige waardigheid uit die vele eeuwen omvatten. En de druk doende pauselijke bedienden verhogen ongewild dat de adrenaline vlugger door onze aderen stroomt. Opmerkelijk dit jaar, twee jonge tieners vervoegden ons gezelschap, voor hen was het een belevenis uit de duizend. Maar zoals dat steeds gaat met spannende belevenissen, de Italiaanse toespraak van onze principaal -onze algemene aalmoezenier-, het antwoord van de paus, het overhandigen van onze financiële bijdrage voor de armsten in de wereld door penningmeester Luk De Staercke, overhandiging van ons tijdschrift door secretaris Jacques Maes, en de persoonlijke begroeting door paus Franciscus van onze aanwezige PPS-leden. Het was allemaal voorbij in een oogwenk.
Na het middagmaal in ons vast restaurant Ai Musei, gelegen in de schaduw van de Vaticaanse grensmuur, trokken we op toeristische uitstap naar Villa Maraini. Deze villa in eclectische stijl werd gebouwd in 1905 door de Zwitserse grootindustrieel Emilio Maraini. (1853-1916). Hij was de eerste producent van suiker uit suikerbiet in Italië. Hij kan beschouwd worden als de oprichter van de Italiaanse suikerindustrie. De villa is gelegen in de Romeinse stadswijk Ludovisi, een plaats waar in de oudheid zich de meest uitgestrekte en schitterende tuinen bevonden, en veel later één van de grootste villa’s in het hart van Rome. Toen Emillio een stuk bouwgrond zocht in Rome om van daaruit zijn zakelijke belangen beter te kunnen behartigen viel zijn oog op een stortplaats met bouwafval en aarde afkomstig van de net aangelegde Via Ludovisi. Het was de laatste kavel van een immens bouwproject, een terrein dat niemand wilde en goedkoop kon aangekocht worden. Hij besloot om het stort niet te ruimen en bouwde er zijn villa met toren bovenop. Na wat klimwerk werd deze toren door ons bezocht en leverde een prachtig uitzicht op Rome op. De weduwe van het kinderloze gezin schonk de villa aan hun beider thuisland Zwitserland. Tot op vandaag doet het dienst als Zwitsers cultureel centrum. Het bevordert de wetenschappelijke en artistieke uitwisseling tussen Zwitserland en Italië.
De eerste en tevens drukke dag, werd afgesloten met een misviering in de Friezenkerk. Deze kerk van de Nederlanders is gelegen aan de voet van de Sint-Pietersbasiliek. Net als wij komen de meeste bezoekers er als toerist of pelgrim. Rector van de kerk is Mgr. Hurkmans. Tijdens deze misviering werden we blij verast door het orgelspel van pastoor Luc Mertens en het zoetgevoosde zangtalent van cantor Peter Broos, beiden Oost-Vlaamse PPS-bestuursleden.
Altaar van de vrede
De “Ara Pacis” is een altaar in Rome dat gewijd is aan de vrede. De personificatie van de vrede wordt afgebeeld als Romeinse godin Pax. Het altaar is ingewijd op 30 januari in het jaar 9 voor Chr. Na een lange vredesmissie in Spanje en Gallië werd het vredesaltaar door keizer Augustus opgericht, om de veilige terugkeer naar Rome te herdenken. Onze principaal gaf tekst en uitleg bij dit monument van de Pax Romana. In de namiddag werden de Vaticaanse musea aangedaan, ook hier bij de bijzonderste objecten uitvoerige uitleg door de principaal. De Vaticaanse musea bestaan uit 26 verschillende musea, waarvan de Sixtijnse kapel de bijzonderste is. Verder vele kunstwerken uit de oudheid als moderne werken. PPS-leden uit Oostende herkenden direct werk van hun stadsgenoot James Ensor. Na een vermoeiende wandeling vierden we eucharistie in de Koninklijke Belgische kerk en stichting Sint-Juliaan-der-Vlamingen. De Vlaamse aanspraak op de kerk gaat terug tot 1094, de Belgische aanspraak op een 200 jaar, aldus rector pater Hugo Vanermen MSC.
Napoleon in Rome
Velen onder ons vermoeden dat hij er ook lijfelijk moet bij geweest zijn. Niemand minder dan principaal Dirk Van Kerchove vertelde over Napoleon in het Museo Napoleonico alsof het gisteren was gebeurt. Om de grote groep een beetje te ontlasten sprong op een fantastische manier ook Karine Audoore in de bres als gids. Het Napoleon museum belicht niet alleen Napoleon I maar evenzo de familie Bonaparte. Boeiende familiegeschiedenis waaruit bleek dat Napoleon goed zorgde voor zijn vier broers en drie zussen. Napoleon won de ene veldslag na de andere tot hij de veldtocht naar Rusland verloor, en toen volgde Waterloo.
Die dag waren we aswoensdag en begaven we ons, na controle, naar de Sint-Pietersbasiliek. Ook hier ging de groep aan de lippen van de principaal toen hij vertelde over de Via Cornelia langswaar zich een necropolis ontwikkelde. Naast Christelijke graven waren hier oorspronkelijk ook heidenen begraven. Voor de bouw van de Sint-Pietersbasiliek werd een deel van de helling van de Vaticaanse heuvel geëgaliseerd. Volgens de overlevering werd op deze plaats Petrus begraven, nadat hij rond 64 in het ernaast gelegen Circus van Nero was gekruisigd. En zo kon de principaal lustig verder vertellen, nog uren lang, maar dat feest ging niet door. Luc Mertens maande ons allemaal aan om onze plaats in de Basiliek in te nemen.
De aswijding met eucharistieviering stond op het programma. De dienst werd voorgegaan door aartspriester Angelo Comastri, rector van de basiliek, bijgestaan door ontelbare mede concelebranten, waaronder onze principaal Dirk Van Kerchove, pater Guido Delvoye, pater Johan Goossens, pastoor Luc Mertens en pastoor Felix Benjamin Nkongolo. Ook de sedert 2010 titularis van onze Sint-Juliaan-der-Vlamingenkerk Walter Brandmüller (91 jaar) was mede concelebrant. Brandmüller is priester van het Duitse aartsbisdom Bamberg, theoloog en kerkhistoricus. De eerste titularis kardinaal Schotte overleed in 2005 en werd in zijn titelkerk begraven. De aanstelling van kardinaal Brandmüller is een bewijs van belang en waarde van Sint- Juliaan-der-Vlamingen in de kerkgeschiedenis en het pelgrimsleven van de middeeeuwen, anders had een groot kerkhistoricus de titel niet aanvaard. Met een askruisje op ons hoofd trokken we de vasten in.
Ieper in de Sint-Pietersbasiliek
Dag vier van onze bedevaart, begon met een H. Mis in de crypte van de Sint-Pietersbasiliek, meer bepaald in één van de vele kapellen. Bij het betreden van de ons toegewezen kapel werd ik blij verast door een levensgroot beeld van de Heilige Stefan I, koning van Hongarije, moederland van ondergetekende. Onze vijf vergezellende geestelijken verzorgden de mis. Na de viering liet de principaal zijn verteltalent de volle teugel in de Sint-Pietersbasiliek. Hij onderhield het gezelschap met te verwijzen naar de fresco van paus Pius IX die boven het beeld van Petrus werd aangebracht ter gelegenheid van zijn 25 jarig ambtsjubileum als paus. Uiteindelijk was hij 32 jaar paus. We zagen de Piëta van Michelangelo die voortaan slechts van op afstand kan bewondert worden sedert een verwarde ziel in 1972 er op los sloeg. Gelukkig werden de scherven bijeengeraapt en werd de Piëta bijna onzichtbaar hersteld. Ook paus Innocentius IV ontsnapte niet aan onze aandacht. Deze paus kende vele rare vrienden, één ervan gaf hem een nooit gezien geschenk, een speerpunt, dat heeft hij ook in zijn hand op zijn afbeelding in de basiliek. De katholieke Engelse koninklijke familie Stuart heeft ook een herdenkingsplaat. Ze verbleven als asielzoekers in de pauselijke staten toen ze door de Anglicanen werden verdreven. Maar de mooiste afbeelding vonden we toch het afgebeelde Ieperse landschap bij het monument van paus Benedictus XV. Deze paus wou tijdens wereldoorlog I vrede stichten, tevergeefs.
Het bezoek aan de Vaticaanse tuinen duurde 7 km lang, een hele openbaring. De Vaticaanse tuinen liggen achter de Vaticaanse musea en zijn 23 ha groot. Ze nemen meer dan de helft van het Vaticaanse grondgebied in beslag. In de tuinen staan ook gebouwen van Radio Vaticaan. Ze liggen vooral op de Vaticaanse heuvel. Volgens de legende zou de grond van de tuin uit Golgotha komen om het bloed van de Christenen te symboliseren, die stierven tijdens de Christenvervolging van keizer Nero. In de tuin is er een grot gebouwd gewijd aan Onze Lieve Vrouw van Lourdes. Toen we er voorbij wandelden vroeg de principaal om even een Wees gegroet te bidden, wat ook met de nodige eerbied werd gedaan.
Met de bus ging het die namiddag naar het Volksplein waar Santa-Maria del Popolo — een prachtige Augustijner kerk — onze aandacht opeiste. Vermoedelijk zou paus Paschalis II in 1099 opdracht hebben gegeven om een kapel te bouwen op de plaats waar keizer Nero begraven lag. Nadat zijn graf geruimd was en zijn as in de Tiber gestrooid was. Een ander versie vertelt dat de kerk gebouwd zou zijn om de Maagd Maria te bedanken voor de bevrijding van het H. Graf. Ten slotte stond die dag nog een bezoek aan het Casino Boncompagni-Ludovisi op de dagorde. Een bouwwerk dat oorspronkelijk door kardinaal Francesco Maria Del Monte werd gebouwd, beschermheer van Galileo en Caravaggio. Van deze laatste waren meerdere wandschilderingen in deze villa te zien, naast fresco’s op de zolderingen van Aurora (Dageraad).
Belgische ambassade
Vrijdag, de vijfde dag van onze bedevaart begon met een H. Mis in de Friezenkerk, de Nationale Nederlandse kerk in Rome. Penningmeester Luk de Staercke had het ons op het hart gedrukt: “Bij de ompaling -ten voordele van PPS- laat u nog eens goed gaan!”. Deze wijze raad werd gul opgevolgd. Na de kerkdienst trokken we naar het Palazzo Spade. Een bouwwerk uit het midden van de 16de eeuw, gebouwd in opdracht van kardinaal Girolamo Capodiffero. Verkocht aan de familie Spada diende het om de kunstverzameling van deze laatste familie in onder te brengen. Toen de Italiaanse staat het gebouw in 1927 kocht brachten zij er de Raad van Staat in onder. Het gebouw toont heel wat reliëf beelden die verwijzen naar de Griekse mytologie, eigenaardig voor een katholieke bouwheer. Toch komt een afbeelding van een hond, in dit geval symbool voor trouw aan het katholieke geloof, veelvuldig voor.
Na wat vrije tijd werden we in de valavond ontvangen op de Belgisch ambassade bij de H. Stoel. Het werd een blij weerzien tussen onze PPS voorzitter Bruno Nève de Mévergnies en zijn opvolger huidig ambassadeur Jean Cornet d’Elzius. Deze laatste deelde mee dat hij komende zomer van een welverdiende rust gaat genieten. Ook Mgr. Dirk Smet, rector van het Belgisch College te Rome was onze gastheer.
Castel Gandolfo
Gedurende de ganse bedevaart waren de weergoden ons gunstig gezind, zo ook de laatste dag bij het bezoek aan het pauselijk buitenverblijf te Castel Gandolfo. Gelegen op 30 km van Rome wordt dit buitenverblijf niet door paus Francisco gebruikt, tot groot verdriet van de dorpelingen. Gelukkig voor hen, blijven de zaakjes draaien, toeristen zijn voortaan welkom op het pauselijk domein. Op weg naar het Romeinse Sint-Pieters treinstation hielden we op de Piazza del Sant ‘Uffizio 9a even halt voor de deur van de zusters Missionarissen van naastenliefde, de orde van zuster Teresa. De deur van hun Casa Dono Di Maria Missionarie della Carita is als het ware een achterdeur van het Vaticaan. Op de bescheiden deur prijkt een foto van zuster Teresa die overleed in 1997. In 2003 werd ze door paus Johannes Paulus II zalig, in 2016 door paus Franciscus heilig verklaard. Haar congregatie gesticht in 1950 telde in 1995 meer dan 3.500 leden en 300 tehuizen in 25 landen. Ook hier op grondgebied Vaticaanstad staan ze paraat voor de hulpbehoevenden. In diezelfde geest vertelde onze principaal over de aalmoezenier van de paus. Deze geestelijke staat ten persoonlijke titel beschikbaar voor de paus. Zijn opdracht is letterlijk aalmoezen uitdelen in opdracht van de paus aan Romeinse hulpbehoevenden. Zijn optreden haalde enkele maanden geleden alle nieuwsmedia in de wereld. In Rome had men de elektriciteit afgesneden van een heel woonblok met armen. De pauselijke aalmoezenier trok in hoogsteigen persoon de kruipkelder van het woonblok in en sloot eigenhandig de elektriciteit weer aan. Opgestapt op het treinstation Sint-Pieter te Rome, reed voor de verassing de trein even over het grondgebied van Vaticaanstad. Er werd ons aangemaand om te blijven zitten. Trouwens de Vaticaanse gendarmerie keek nauwlettend toe.
Aangekomen in Castel Gandolfo brachten we een bezoek aan het paleis van het pauselijk zomerverblijf. Het apostolische paleis bezit ontelbare afbeeldingen van de opeenvolgende pausen. Op de binnenkoer stonden ceremoniële vervoermiddelen. Nadien volgde een uitgebreide rondrit door het 55 ha grote domein dat naast het apostolisch paleis, ook een boerderij en een serrencomplex omvat. Net zoals in de Vaticaanse tuinen ontwaarden we hier ook prachtige camellia exemplaren in volle bloei. territoriaal gebied, Italiaans grondgebied dat in gebruik is van het Vaticaan, maar de Italiaanse wetgeving is er niet van toepassing.
Na een korte nachtrust werden we zondagochtend 1 maart om 4 uur opgehaald om ons naar de luchthaven te begeven. Daar verliep alles vlot en met een tussenlanding in het Duitse Frankfurt kwam iedereen goed en wel gezond in Brussel aan. In de heenvlucht gebruikten we de diensten van Brussels Airlines, de terugvlucht viel onder de hoede van Lufthansa. Echte of vermeende geruchten over financiële problemen bij Al Italia noopte ons tot deze beslissing.
Guy Van Rysseghem