Gepubliceerd op dinsdag 16 November 2021 – 15:03

Tertio interviewt kardinaal Mamberti, die de paus vertegenwoordigt op de viering van 150 jaar Pro Petri Sede in Koekelberg op 27 november 2021.

De Corsicaanse kardinaal Dominique Mamberti (1954) is de prefect van de Apostolische Signatuur, een van de drie rechtbanken van de Romeinse curie. Net als de Rota Romana en de Penitentiaria Apostolica is de Signatura Apostolica gevestigd in het Palazzo della Cancelleria, het Paleis van de Kanselarij, gelegen in de buurt van het bekende Campo de’ Fiori in Rome. Paus Franciscus definieert de Penitentiaria als ‘het tribunaal van de barmhartigheid’. Die rechtbank is verantwoordelijk voor het vergeven van zonden, het opheffen van censuur en het verlenen van dispensaties en aflaten. Biechtvaders kunnen daar advies inwinnen en jaarlijks richt de Penitentiaria een cursus in voor priesters over de biecht, legt kardinaal Mamberti uit.

Harmonie herstellen

De zaken die we behandelen, zijn divers: priesters die door hun bisschop worden ontslagen uit een functie en het daarmee niet eens zijn, religieuzen die beslissingen van hun oversten aanvechten, gelovigen die zich verzetten tegen de herbestemming van hun kerk … Alles passeert hier de revue, behalve de ‘delicta graviora’, de ernstige misdrijven die de exclusieve bevoegdheid zijn van de Congregatie voor de Geloofsleer, vervolgt de prefect. Zoals elke organisatie of instelling heeft de Kerk eigen spelregels om alles in goede banen te leiden, maar is haar eerste en laatste wet niet de liefde? Het doel van het kerkelijk recht is het heil van alle zielen, zo concludeert ook de laatste canon in het wetboek. Het valt op dat het kerkelijk recht in veel middelen voorziet om de strengheid te milderen, al wil dat niet zeggen dat de gerechtigheid naar de achtergrond verdwijnt. In zijn encycliek ‘Caritas in Veritate’ schrijft Benedictus XVI: ‘Wie de ander met naastenliefde tegemoet treedt, is allereerst rechtvaardig jegens hem. De gerechtigheid is op geen enkele wijze vreemd aan de liefde, ze is evenmin een alternatieve of parallelle weg naast de liefde: de gerechtigheid is onafscheidelijk van de liefde, ze maakt er deel van uit’. Bij een toespraak tot de Apostolische Signatuur in 2011 merkte hij voorts op dat de rechtsinstrumenten bedoeld zijn om dialoog te creëren en herstel te bewerken binnen de geloofsgemeenschap.

Als de geestelijke wapens van gebed, naastenliefde, boetedoening en vergeving niet baten,
is de rechterlijke weg aangewezen om de harmonie en de vrede
in onze gemeenschap te herstellen.

Dat is ook wat het beroemde principe ‘Opus iustitiae pax’ betekent: het pelgrimerende volk van God op aarde kan haar roeping als ‘liefdesgemeenschap’ niet waarmaken als ze de vereisten van de rechtvaardigheid niet respecteert. Gerechtigheid bewerkt vrede.

Tibhirine

Vooraleer in 2014 prefect van de Apostolische Signatuur te worden, was Mamberti in diplomatieke dienst van de Heilige Stoel. Veel ervaringen zijn me dierbaar als ik op mijn loopbaan terugblik, maar het is toch mijn eerste diplomatieke bestemming die me het meest tekent: Algerije van 1986 tot ’90. Er waren niet zo veel priesters en religieuzen, wat maakte dat ik ze allemaal kende. Kort daarna, tijdens de burgeroorlog, werden 19 van hen vermoord. Iedereen herinnert zich de monniken van Tibhirine door de film ‘Des hommes et des dieux’, maar vergeten we ook uw landgenoot niet, witte pater Charles Deckers die deel uitmaakte van de gemeenschap aan de basiliek Notre-Dame d’Afrique, gelegen naast de nuntiatuur. Hun heiligverklaring vond 3 jaar geleden plaats. Voor mij is het bijzonder te kunnen bidden op voorspraak van heiligen die ik persoonlijk mocht kennen. Ze hebben allen op mij een grote indruk nagelaten, getuigt de kardinaal.

150 jaar Pro Petri Sede

Op 27 november gaat kardinaal Mamberti namens de paus voor in de eucharistieviering bij het anderhalve eeuwfeest van Pro Petri Sede. De Belgische pauselijke zoeaven – vrijwilligers die tussen 1861 en 1870 met de Zwitserse wacht de Pauselijke Staten beschermden – hebben die vereniging opgericht. De zoeaven hebben niet alleen dapper gevochten voor de paus, maar blonken ook uit in de zorg voor de Romeinse bevolking tijdens de cholera-epidemie van 1867. Als de leden trouw willen blijven aan hun wortels, dan zijn ze allereerst geroepen te getuigen van een christelijk leven in gemeenschap met de opvolger van Petrus. Daarnaast dragen ze met hun financiële steun bij aan de ‘missionaire zending’ van de Kerk wereldwijd. Om hen te bedanken en te bemoedigen, kom ik naar Brussel, besluit de prefect.

• Lees het volledige interview van Emmanuel Van Lierde met kardinaal Dominique Mamberti in Tertio nr. 1.336 van morgen woensdag 17 november 2021.
• Lees meer over Pro Petri Sede en de viering van de 150ste verjaardag van de organisatie die steun verleent aan paus en Kerk in de traditie van de pauselijke zoeaven.
• Voor een gratis proefnummer van of een abonnement op Tertio.

Foto: Kardinaal Dominique Mamberti © Emmanuel Van Lierde